|
Mobieltjes voor Irak Dit was de titel van een artikeltje in de Telegraaf van afgelopen juli. Echt veel informatie stond er niet in want het was een mini-artikeltje. Zo'n blurb van een paar feiten waar verder geen touw aan vast te knopen valt. Het was een artikeltje wat, verstopt op de zijkant van een krantenpagina, als een soort raadseltje van actuele nieuwsfeiten door de redactie van een krant voor je achterlaten wordt met een soort 'Wist je dat...' effect. Soms is zo'n artikeltje een voetnoot voor het grote artikel op dezelfde pagina. Het plaatst het een en ander in een relativerend daglicht, of het geeft wat indirect aan het grotere artikel verwante informatie. Maar meestal kun je niets met de informatie uit een mini-artikeltje. Je kunt het aan iemand anders vertellen, maar die heeft er vervolgens ook niets aan. Op de onvermijdelijke vraag 'Hoezo?' of 'Wat dan?' kun je namelijk niets antwoorden. Geen verdere gegevens beschikbaar... Wat wel kan is zelf uitvoerig gaan speculeren naar de mogelijke achtergronden, of in een uiterst geval zelfs eigenhandig op zoek gaan naar meer gegevens over het voorval, bijvoorbeeld op het internet. Het bovengenoemde artikeltje 'Mobieltjes voor Irak' riep zoveel vragen op dat je er een boek mee zou kunnen vullen. ----------------------------------------- door onze redactie AMSTERDAM - Tot verbazing van velen was het vandaag korte tijd mogelijk mobiele telefoontjes te plegen en te ontvangen in Bagdad. Onder het regime van Saddam Hoessein was mobiele telefonie verboden. Hoewel de Amerikanen hebben gezegd drie mobiele telefoonlicenties te zullen uitgeven, moet dit nog gebeuren. De infrastructuur voor vaste telefonie is gedeeltelijk platgebombardeerd. Een verklaring voor de gebeurtenis in de Iraakse hoofdstad is er dan ook nog niet. Bezitters van in het buitenland geregistreerde telefoons die zich in Bagdad bevonden kregen vandaag het bericht “MTC-Vodafone wenst u een plezierig verblijf in Koeweit”. Andere mobiele telefoon bezitters zeiden een soortgelijk bericht te hebben ontvangen van de Bahreinse operator Batelco. 06-03 ----------------------------------------- Dat was de strekking van het artikel. Goed, laten we eerst constateren dat een nieuwsfeit wat van zichzelf meldt dat er 'nog geen verklaring' voor is bedacht uitermate tergend is. De enige categorie nieuws die geen verklaringen voor het voorval 'mag' geven zijn natuurrampen, omdat er wel degelijk verklaringen voor te verzinnen zijn, maar dat zouden dan wetenschappelijke of religieuze redenen zijn. En die komen niet in de krant. Wat ook mag is alles van het type ongelukken, want dat is per ongeluk... Om uit te weiden; als alle brokstukken opgevist zijn en verzameld in een grote ruimte liggen zal er vast wel een lullige verklaring voor te vinden zijn. Maar mits er geen opzet in het spel was is dat geen nieuws. Ons artikel daarentegen betreft een gebeurtenis die waarschijnlijk doelbewust en met veel moeite door twee bij name genoemde bedrijven gecreeerd is, en daar -moet- een verklaring voor zijn. Het meest voor de hand liggende is om te veronderstellen dat het gaat om een reclamestunt. Maar dan zou het wel voor het eerst ooit zijn dat een aanbieder van mobiele telefonie -voordat de licenties zijn uitgegeven voor het gebruik van de nationale luchtwegen- een land infiltreert met haar netwerk om de concurentie een stapje voor te zijn. En dit alles gebeurt onder de neuzen van de Amerikanen, die nog maar net aangekondigd hadden dat de oorlog voorbij was. Dat zou pas echt nieuws zijn. Het allereerste grensoverschrijdene illegale mobiele netwerk inclusief guerilla-reclame sms-bom! Op zich is dit al voldoende aan onverklaarde gebeurtenissen om een onderzoekje naar de feitelijkheid van de gebeurtenissen te ondernemen. Een snelle zoektocht op het internet bevestigde de gebeurtenis vanuit meerdere onafhanklijke bronnen, waaronder een weblog-journalist in Bagdad, en een officiele franse nieuwssite. De Amerikanen waren kennelijk een beetje "pissed" over de kwestie, en het na de amerikaanse overwinning in het leven geroepen tijdelijk ministerie de 'Coalition Provisional Authority' (CPA) gelaste de aanbieders een paar dagen later (!) hun service te stoppen. Inmiddels was het al mogelijk om op vaste basis naar het buitenland te bellen met roaming GSM en er was een beginnende run op mobieltjes. Het opmerkelijke voorval scheen dus echt te zijn gebeurd. Op de een of andere manier hadden twee bekende en grote bedrijven van mobiele telefonie op het hoogste niveau samengezweerd om een stunt van proportie uit te voeren. Maar wat dreef hen hiertoe? En hoe is dit in z'n werk gegaan? Hier betreden we het gebied voor de mogelijke verklaring van het voorval, en derhalve de speculatie. Schijnbaar waren er voor de betrokken bedrijven overtuigende redenen om iets uitzonderlijks te proberen, je zou zelfs kunnen zeggen dat er een noodzaak leek te bestaan voor een wanhoopspoging, gezien de uitzonderlijke kwaliteiten van de illegale inbreuk op de voorheen souvereine luchtfrequenties van een staat in transitie. Er was blijkbaar een enorm potentieel winstgevend belang aanwezig, en een noodzaak om bestaande regels te overtreden, wat de met deze operatie gemoeide risico's overtrof. Dit betekent waarschijnlijk ook dat de beslissing om deze operatie door te voeren, de mankracht en noodzakelijke technologie ter beschikking te stellen, op het hoogste niveau in de organisaties van de twee betrokken bedrijven genomen moet zijn, en dat de twee bedrijven op hetzelfde hoge niveau met elkaar gecommuniceerd moeten hebben... Stel je die vergadering even voor... Negende verdieping glasgevel boardroom Newbury Great Britain in 'encrypted' teleconferentie met Manama, hoofdkantoor Batelco te Bahrein... Het is dat, of de betrokken organisaties hebben wederzijds bijzonder ambitieuze 'grondtroepen' in dienst die, met de bravoure van rasechte hackers, en lakende de toestemming van hun meerderen in de organisatie overgaan tot een internationale invasie... Op de een of andere manier lijkt me dit laatste onwaarschijnlijk, en blijft de eerste optie over. Komende we tot het 'waarom' en de potentiele winsten die te behalen waren met deze operatie. Om dit te beantwoorden ontkomen we niet aan een kort achtergrond-onderzoek naar de economische context van de post-oorlog situatie in Irak. Bij deze. Nog voor George Bush met een A4 "Instruder" straaljager landde op het vliegdekschip USS Abraham Lincoln om de oorlog gewonnen te verklaren (hiermee bevestigende dat de naam van het grote spel in Irak 'goeie reclame' is), was het al bekend dat er grote contracten te verdelen waren voor de heropbouw van Irak na de oorlog. Inmiddels was het ook duidelijk dat de Amerikanen en Engelsen de touwtjes stevig in handen hadden wat betreft de verdeling van deze contracten. Zo ook voor de verdeling van de mobiele markt. In essentie was de communicatie-infrastructuur van Irak volledig aan gort geschoten, voor zover het nog bestond na de eerste golfoorlog en zo'n tien jaar aan gezamelijk amerikaanse en engelse bombardementen van de 'no-flight-zones' en daarbuiten, in wat heet 'low-instensity warfare'. En voor zover er al een netwerk bestond, want een kabelnetwerk voor publieke telefonie en televisie is praktisch nooit aanwezig geweest in Irak. Voor het begin van de tweede Golfoorlog had de regering van Saddam Hussein een uitstaand contract van $ 75 miljoen met het Franse 'Alcatel' om een landelijk netwerk voor mobiele telefonie te bouwen, naast andere contracten. Deze contracten, die goedgekeurd moesten worden door United Nation Security Counsel, werden, net zoals contracten met China en Rusland, veelal geblokkeerd door Amerika wegens 'dual use' argumenten. Dat wil zeggen; bezwaren dat de technolgie zowel voor civiele als militaire doeleinden gebruikt konden worden. De mogelijkheid om dergelijke contracten te blokkeren werd in 2001 ook gebruikt als chantagemiddel door de Amerikanen en Engelsen om het UN inspectie-regime in Irak te herstructureren. Het Franse Alcatel contract werd via dezelfde weg geblokkeerd, maar licht een tipje van de sluier op over de minimale bedragen waaraan gedacht moet worden als we het hebben over het bouwen van een niet bestaand netwerk voor mobiele telefonie in deze situatie. Los van een eventuele optie op een bonus-contract voor het vervangen van de vernietigde kabel-infrastructuur, een voet aan de grond in het terra incognita van de arabische wereld, en los van de winsten die er te behalen zijn bij het uitbaten van de abonnementen en gesprekskosten voor de opeenvolgende jaren. Hiermee is het kuiken met de gouden eieren gedefinieerd. Er is geen bedrijf voor telecommunicatie ter wereld die voor deze belangen niet de spreekwoordelijke moord zou willen plegen. Rest ons de vraag "Hoe dan?". Hoe bouw je zonder vergunning een mobiel netwerk voor een miljoenen-stad een kleine duizend kilometer in het midden van nergens, aangesloten op het wereldomspannende grid, zonder dat je gebruik kunt maken van bestaande netwerken, ongezien en onopgemerkt door het meest gemoderniseerde leger ter wereld wat nogal schitzofreen oplettend aanwezig is op zoek naar alles wat op terrorisme zou kunnen duiden. Hoe?!! Dit moet een van de meest brilliante demonstraties van ad-hoc engineering zijn geweest op het gebied van telecommunicatie, ooit. Laten we voorop stellen dat je nogal wat hardware nodig hebt om zoiets uit de grond te stampen. Met een paar losse antennes zoals we ze kennen van de toppen van de daken ben je er niet. Los van het feit dat je een dergelijke zendmast op een trailer kunt zetten en kunt uitklappen op een gunstige plek, aansluiten op een stroomvoorziening, en draaien maar. In moeilijk bereikbare bergvalleien in de Europese Alpen staan dergelijke trailers her en der verspreid door de valleien in de achtertuinen van enkele berghutten, met de de nodige reflectoren hoog op strategische hellingen om het signaal om de bochten van de vallei te ketsen. Een dergelijk antenne-systeem prop je desnoods in een onopvallende trailer, en sjouw je in delen met een paar man naar het dak van een hoog gebouw ergens in Bagdad, waar je terecht kunt. Maar je hebt er wel een aantal nodig, dus je moet met een kleine stoet van geef het tien of meer voertuigen door de woestijn denderen en de amerikaanse checkpoints omzeilen. Of je doet het tien keer met een voertuig. Maar dan ben je er nog niet. De afzonderlijke zendmasten zullen standaard wel met elkaar verbonden kunnen worden tot een netwerkje van enige proportie met focused-beam signaalontvangers om de afstanden te overbruggen en signalen van het ene substation naar het andere door te geven, maar je hebt nog altijd een uplink nodig, een centraal station wat in verbinding staat met de rest van de wereld; waarschijnlijk iets met een redelijk grote schotelantenne. Je kaatst alles vanuit de kleinere antennes overal over de stad verspreidt naar je moederstation, en vanaf daar knal je het signaal naar je satelliet, die je ergens in de buurt moet hebben hangen (Batelco?). Vanaf daar kets je het signaal naar waar je maar wilt, en voila. Ad-hoc telefoonaanbieder. Het klinkt eenvoudig, en misschien was het dat ook wel, maar ik zou willen dat ik erbij geweest was in een van de trucks op het moment dat die de Irakese grens overschreed. Puur vanuit een historisch besef, en de kick die dat moet zijn geweest. Misschien wel met de letters TV op je voorruit ge-gaffer-taped als camouflage. Op naar Bagdad langs de wrakken van kapotgeschoten materieel, langs Basrah en de Eufraat volgend, over de vlaktes van Mesopotamie, dwars door de buitenwijk Ad Dawrah, langs de Tigris. En dan niet linksaf naar Saddam International Airport, zoals de amerikanen deden bij hun invasie, maar rechtsaf richting centrum en dan kamp opzetten op een van de hoogste gebouwen, misschien wel in de buurt van het Sheraton Hotel. Of ergens voor of na de brug over de Tigris van het konvooi afbuigen en opbouwen op een van tevoren georganiseerde lokatie. Dak op, antenne omhoog, stroom erop, beams uitrichten, schotel omhoog, satelliet opzoeken, nog een system-check, en sms-bommen maar. "Hallo!" En als je dan toch slim bent, donder je een extra truck vol GSM-etjes om op de zwarte markt te verpatsen. Mobieltjes voor Irak! En dan is het toch leuk dat je aan het eind van de rit als MTC Vodafone de tweede te vergeven licentie voor mobiele telefonie in Bahrain weet te bemachtigen, maar sptijtig dat het uiteindelijke contract voor Bagdad toch ging naar Alcatel. meer weten ; http://www.antennebureau.nl/archief/juli_2003.htm http://www2.iraqwar.ru/iraq-read_article.php?articleId=13322&lang=en http://www.heise.de/mobil/newsticker/meldung/36291 http://www.wsws.org/articles/2003/feb2003/tele-f22.shtml http://www.alcatel.nl/nl/local/pers/persberichten-200402.jhtml (andere urls zijn onmiddels offline) Marten Terpstra © 2004 |